Hazar Yahudi Tarihi

Hazarlar Musluman, Hristiyan ve Yahudidir. Aralarinda putperest olanlar da vardir. Yahudiler bu gruplar icinde sayica en az olanidir. Halkin cogunlugu Musluman ve Hristiyandir. Buna ragmen melik ve mevkebi Yahudidir. Istahrî Yahudi tacirlerin Idil'de topladiklari tum servet, orman-step seridine yerlesen Slavyanlarin, Karadeniz civari bozkirlilari Peceneklerin, Ural-otesi vadilerindeki gocebe Guzlarin, Orta Kafkasya'nin daglik bogazlarini ellerinde tutan Alanlarin ve Azak sahillerine sacilmis bulunan Bolgarlarin kalplerini satin alamazdi. Hazar Yahudileri tarihini yazmaya girisen Dunlop. Museviligin Hazarya'da hangi kahpece rolu oynadigini anlayamamistir. Kendine ozgu bir din olan Musevilik, sadece Hazar Devleti'nin bunyesinde yer alan bircok halkin degil, bizzat Hazarlarin tamaminin dahi dini olamazdi. M. I. Avtamonov Hazar Devleti, Avrupa'nin karanlik ufkunda parlayan ve arkasinda varligina isaret eden hicbir iz birakmadan sonuveren parlak bir goktasi gibiydi. V. V. Grigoryev 'Ikili