Hint Felsefesinin Temelleri

Hint felsefesinin temellerine inildiginde, belki de diger toplumlarda hic olmadigi kadar uygarligin baslangicina her bakimdan temas ederiz. Kurban, âyin ve toren bilgisi… Brahmanlar, krallar, savascilar, topraga bagli yasayanlar… Kadim zamanlardan bu yana toplumsal duzeni, siyasi calkantilari, dinsel tasavvurlari ile metafizik dusunceleri, felsefi algilari ic ice gecmis, âdeta birlikte orulmus bir dunyanin dogal izleri takip edilir Hint tecrubesinde. Rigveda'dan baslayarak Vedalarda, daha sonra Upanishadlar'da ve diger bagimsiz dusunce sistemlerinde, felsefe ve teoloji, mitoloji ve metafizik arasinda net ayirimlar yapmak mumkun degildir. Hintli buna gerek bile duymamistir. Cunku zaman ve kosullar degisse de sanki ayni kalanin kesin bilgisine sahip gibidirler. En eski zamanlardaki kurban bilgisi ve ilahileriyle, Upanishadlar doneminin daha karmasik toplumlarina ait icinden cikilmaz, guncel, ontolojik ve metafizik problemlerine ayni derinlikte ve ustalikta yaklasabilme becerisini gosterirler. Bu haliyle dunyanin en eski felsefesini ortaya koydugu da soylenebilir ki neredeyse butun Uzak Dogu ve cevresi, buradan neset eden manevi ve dusunsel zenginliklerle felsefi ve dinsel yonelimlerini onemli olcude belirlemislerdir. Gene ozellikle Schopenhauer'dan baslayarak Bati dusuncesinin gozu de artik Hint felsefesi uzerindedir. Hint felsefesinde en temel metafizik ve ontolojik konularin ele alinma bicimleri birornek degildir; bu yuzden birbirleriyle ters dusen ve ciddi anlamda mucadele eden cok cesitli dusunce ekolleri ve sistemleri ortaya cikmistir. Ve belki dusunce tarihi acisindan essiz olan da, bu surecte Hint felsefesinin kavramlari bu mucadeleler icinde yetkinligine kavusurken, ayni zamanda insanligin ilksel tecrubelerinin canli birer taniklari olan mitolojinin ve mitolojik kavramsallastirmalarin bu dusuncenin ozunu belirliyor olusudur. Boylece âdeta insanlik tarihinin kesintisiz surdugu bir zenginligi icinde barindiriyor Hint felsefesi. (Tanitim Bulteninden)