Dionysos: Yok Edilmez Yaşamın Arketip İmgesi

Hicbir Yunan tanrisi, Eski Yunan dunyasi sinirlari icindeki Yunanistan ve Italya topraklarinda bulunan eserlerde ve dogal hayatta Dionysos kadar genis bir bicimde yer almaz. Mitsel ve imgesel duzeyde, dussel tecrubede ve rituel uygulamada Eski Yunanlar yok edilemez yasamin anlamina, bir baska ifadeyle Dionysos'un ozune tamamen hâkimdiler. Bu calismada taninmis mit uzmani ve tarihci Carl Kerenyi, Dionysos kultunun tarihsel boyutunu Minos kulturunde ortaya cikisindan itibaren irdeler ve Roma Imparatorlugu zamaninda kozmopolit bir nitelik kazanip bir gec antikcag dinine donusumune taniklik etmemizi saglar. Eski Yunan uygarliginin zengin edebiyat, mitoloji ve arkeoloji malzemelerinden yararlanan Kerenyi, mitsel ogenin birlestirici niteliginin daima altini cizerek Dionysos dinini ortaya koyar. Calismanin icinde Attika ve diger bolgelerdeki kadinlarin gizem kultleri, Delfi'daki mistik ayin alani, Atina'da duzenlenen Buyuk Dionysia senlikleriyle ilgili bilgiler de yer alir. Once Atina sonra da tum eski Yunan halkinin tragedyayi ve onun ayrilmaz parcasi Dionysos'u kabul edip benimsemeleri tum kultur tarihinin en buyuk mucizesi olarak gorulur. Tragedya ve komedya, Dionysos dininin rituellerinden olgunlasip geliserek tum insanliga mal olmus olgular olarak kabul edilmekte, Dionysos dini ise Avrupa dinler tarihinde basli basina bir bolum teskil etmektedir.