Tamamlanmamış Devlet: Arap Ülkelerinde Hukuk Sorunu

Modernite, ulus-devletlerin olusumuyla beraber pozitif hukukun ustunlugunu getirdi. Dunyanin 'buyusunun kacmasi', bu yeni kurallar setinin toplumsal hayati duzenleyici etkisini guclendirdi; ancak, her yerde degil. Arap ulkeleri bu modernligin neresindeler? Tarihsel surec icerisinde, bu yeni devlet tipinden nasil etkilendiler? Islâm, dunyevilesme ve modernlik bu sureci nasil yonlendiriyor? Arap ulkelerinin hukuk sistemleri ile modern devlet arasinda nasil bir iliski var? Tunuslu hukukcu Ali Mezghani, Tamamlanmamis Devlet adli bu eserinde Arap ulkelerindeki hukuk anlayisi uzerinden devletlerin modernlesmelerini inceliyor. Mezghani'ye gore, bu ulkelerin demokratiklesmelerini engelleyen bir hukuk sorunlari vardir ve bu yuzden de modern devlete gecis surecleri tamamlanmamistir. Arap ulkelerinin, dinî temelleri, devletin ve toplumun temel belirleyicisi olarak korumaya devam etmeleri, modern anlamda tamamlanmamis devletlerin varligini korumasina neden olmaktadir. Mezghani, kitabinda Islâm'in fikih okullarindan baslayarak farkli ulkelerde ser'i hukuk sistemlerinin olusumunu, bu sistemlerin devlet ve toplumsal hayat uzerindeki etkilerini ve bu yapilarin gunumuze nasil uzandigini inceliyor. Ahlâki, ekonomik ve siyasi alanlarda kapsamli bir kontrol mekanizmasi olarak din, modern hukuku dislar mi? Mezghani'ye gore, modern devletin temel ogelerinden olan hukuki yapi gelismedikce, Arap ulkeleri devletlerinin modernlesme surecleri sekteye ugrayacaktir. Yakin donemde gelisen Arap Bahari hareketlerine, bu hareketin baslangic noktasindaki Tunus'tan bakarak yazan Mezghani'nin kitabi, Prof. Dr. Ahmet Arslan'in ozenli cevirisiyle, bu cografyayi anlamak icin cok onemli bir firsat sunuyor. -Radikal Kitap, Toplumsal Tarih, Agos- (Tanitim Bulteninden)