Osmanlı-İran İlişkileri ve Sünni-Şii İttifakı

Paperback. 16,50 / 21,00 cm. In Turkish. 208 p. Komsu cografyalarda yasayan, güçlü devlet geleneklerine sahip Türklerle Iranlilarin yasamlari bir taraftan büyük mücadeleler içinde geçerken, diger taratan ise çok önemli kültürel ortakliklara imza attilar. Her iki halk, Müslümanligi kabullerinden önce Budizm, Yahudilik, Hiristiyanlik, Mecusilik ve Zerdüstlük gibi belli basli dinleri birlikte tecrübe ettiler. Bu süreçte elde ettikleri dini deneyimlerini Müslüman olduktan sonra Islâm'a tasiyarak basta inanç ve siyaset olmak üzere Islâm medeniyetinin sekillenmesinde Araplarla birlikte pay sahibi oldular. Islamlasma maceralari ve tarihi deneyimleri Türkleri merkezi Müslüman siyasal yapinin hamileri konumuna tasirken Iranlilar ise Araplarla tarihi iliskileri nedeniyle ayni süreç içinde muhalif yapinin ana damarini olusturan Siiligin temsilcileri oldular. Türkler, kurduklari Iran merkezli Selçuklu Devleti'yle Sünni hilafetin savunuculugunu üstlendiler. Ardindan batiya yönelerek Osmanlilarla Islamiyet'i Avrupa'nin içlerine kadar tasidilar. Iranlilar ise topraklarindan ayrilmayarak süreç içinde Siilesmis ve 16. yüzyila gelindiginde, tarihin bir cilvesi olarak, Türklerin eliyle büyük oranda Sii olmuslardir. Sah Ismail'in kurdugu Safevi Devleti sirasinda Osmanli-Iran iliskileri sertlesmis, Sünni Osmanlilar ve Sii Safeviler olarak yeniden sekillenen Islam dünyasi, etkileri günümüze kadar devam eden büyük bir saflasmaya duçar olmustur. Iste tarihi olay ve konulari siyasi meselelerin yaninda inanç boyutuyla da ele alan bu çalismada Türk-Iran iliskilerinin geçirmis oldugu asamalar farkli açilardan degerlendirilmis ve gelecege yönelik bazi uzlastirici yaklasimlar dile getirilmistir. Cemil Hakyemez, Hitit Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi'nde Islam Mezhepleri Tarihi ögretim üyesidir.